Chody konia - opis rodzajów kłusa

Czekaj. Dlaczego zebrany? A nie powinniśmy najpierw porozmawiać o kłusie pośrednim czy wyciągniętym? Przecież zebranie oceniane jest dopiero albo już od N klasy ujeżdżenia. Prawda jest taka, że wspomniane trzy rodzaje kłusa wymagają mocnego i zaangażowanego zadu.

Przy zebraniu mówimy o samoniesieniu. Koń mocniej angażuje tylne kończyny, co niesie ze sobą przeniesienie środka ciężkości konia bardziej na zad. Łopatki konia uzyskują większą swobodę ruchu, koń jest postawiony na pomoce, jego szyja jest uniesiona i zaokrąglona. Gdy patrzymy na konia idącego w kłusie zebranym, mamy widzieć jego chęć ruchu naprzód, przy równoczesnym skróceniu kroków, bez utraty elastyczności ruchu.

Głównym celem tego chodu jest zademonstrowanie walorów kłusa - jego aktywności, wyrazistości, skróconego lecz elastycznego wykroku. Ważna w zebraniu jest również dobra kadencja oraz lekkość przodu, za którą odpowiada swobodny ruch łopatek. W porównaniu z kłusem roboczym, podczas kłusa zebranego koń przenosi znacznie większy ciężar na zad, co skutkuje mocniejszym wkraczaniem tylnych kończyn pod kłodę z równoczesnym przeniesieniem ciężaru ciała w stronę zadu.

Pojawia się od klasy P ujeżdżenia. Jest chodem znajdującym się między kłusem roboczym a wyciągniętym. Koń wyraźnie ma zwiększony wykrok, porusza się chętnie do przodu, widoczny jest impuls od zadu. Warto zauważyć, że głowa konia powinna być trochę wysunięta do przodu przed pion oraz szyja z głową powinny być trochę obniżone. Sam chód jest obszerniejszy i okrąglejszy od kłusa wyciągniętego. Koń nie może spieszyć, gdyż jest to uważane za błąd. Ważne jest by wykrok pozostawał równomierny, a cały ruch był zrównoważony i nieskrępowany. Faza zawieszenia powinna być dłuższa niż w przypadku kłusa roboczego czy zebranego. Rama w jakiej porusza się koń staje się wydłużona, przy czym potylica nadal jest najwyższym punktem konia. Tempo w jakim porusza się koń pozostaje takie samo, jednak poprzez wydłużenie wykroku dochodzi do zwiększenia krycia terenu, co widoczne jest poprzez stawianie kończyn tylnych - wyraźnie przekraczają ślad kopyt przednich.

Wymagany jest od klasy N ujeżdżenia. Koń nie przyspieszając maksymalnie pokrywa jak najwięcej przestrzeni. Wiąże się to z wydłużeniem wykroku wskutek impulsu płynącego od zadu. Faza zawieszenia jest znacznie dłuższa niż w kłusie pośrednim. Koń ma poszerzone ramy, wydaje się iść lekko, niemal płynie w powietrzu, jednak jeździec nadal ma kontrolę nad potylicą konia, a linia nos-czoło powinna być znacznie wysunięta do przodu. W przepisach ujeżdżenia widnieje zapis, że przednie kopyto ma pokazać miejsce, w którym następnie stanie. Oznacza to, że częsty widok pokazywania podeszwy kopyta jest nieprawidłowy. Zwróciliście na to uwagę? Ważne jest, aby ruch kończyn przednich i tylnych był równoległy z chwilą ich wysunięcia do przodu. Bardzo istotne są trudne przejścia z kłusa wyciągniętego do zebranego. Powinny zostać wykonane w sposób płynny poprzez przesunięcie środka ciężkości w kierunku zadu. 

Dlaczego powinniśmy znać kryteria oceny poszczególnych chodów i figur? Ponieważ nawet jeżdżąc za przysłowiową stodołą i nie mając w planach poważnych (czy jakichkolwiek) startów, powinniśmy jeździć poprawnie. Tylko prawidłowa praca z koniem pozwala nam na zrównoważony rozwój konia, na poprawę jego muskulatury, wydolności, kondycji, ale również zdrowia psychicznego. Coraz popularniejsze staje się nagrywanie treningów i analizowanie poszczególnych figur i chodów. Dzięki temu i znajomości podstaw związanych z oceną chodów, jesteśmy w stanie ocenić czy nasza praca stoi w miejscu, czy widać postępy, a może wręcz przeciwnie - czy widzimy regres, bo on również się zdarza. Tylko będąc świadomi swoich niedociągnięć i słabości jesteśmy w stanie rozwinąć skrzydła i wkroczyć na dobre tory. Dlatego chcę wam przedstawić punkt widzenia sędziów - na co powinni zwracać uwagę, co oceniają jako doskonałe, a co jako dobre czy przeciętne.

Widzimy konia, który bez najmniejszego oporu szybko i płynnie przechodzi do kłusa. Porusza się dokładnie po liniach między wyznaczonymi na czworoboku punktami. Narożniki są pokonane doskonale według narzuconego przez program promienia koła. Figury w kłusie roboczym są wykonane precyzyjnie. Patrząc na tego konia widzimy, że zachowana została skala wyszkolenia. Koń stawia kroki regularne, zachowując dwutakt oraz wyraźną fazę zawieszenia przez cały czas trwania chodu. Koń idzie rozluźniony, jego grzbiet sprężynuje, a całe ciało sprawia wrażenie elastycznego. Kontakt jeźdźca z koniem pozostaje lekki i stabilny. Nie widać siły, koń jest na pomocach. Linia nos-czoło pozostaje ładnie wysunięta przed pion, potylica jest najwyższym punktem konia, a koń sprawia wrażenie, że jest lekki w ruchu, sam się niesie. Impuls jest widoczny w postaci energicznego, aktywnego wykroku przy zaangażowaniu tylnych kończyn. Kopyta tylne są stawiane w miejscu kopyt przednich. Koń zachowuje wyprostowanie zarówno na liniach prostych, w zakrętach oraz w poszczególnych figurach. Zad jest zaangażowany, patrząc na konia możemy powiedzieć, że ma naturalną równowagę, łopatki konia pracują swobodnie, przez co ma się wrażenie, że sam przód konia pozostaje lekki. Oceniając ten chód widać, że koń i jeździec jadą w harmonii, koń jest chętny do wykonania poleceń jeźdźca.

Widzimy konia, który bez najmniejszego oporu szybko i płynnie przechodzi do kłusa. Jego sposób poruszania się między wyznaczonymi punktami można poprawić, to samo dotyczy linii, po których się porusza oraz precyzji wykonania figur. Całość wygląda dobrze, ale jest jeszcze miejsce na udoskonalenie, postawienie kropki nad i. Patrząc na parę widzimy, że skala wyszkolenia jest zachowana. Takt został zachowany, a stawiane kroki są regularne i widać wyraźną fazę zawieszenia. Rozluźnienie jest zachowane, grzbiet dobrze sprężynuje, a elastyczność ciała jest dobra, przyjemna dla oka. Kontakt pozostaje lekki i stabilny, zachowana jest linia nos-czoło przed pionem oraz najwyższym punktem konia pozostaje potylica. Wykrok jest energiczny i aktywny, z zachowaną długością kroku. Zachowane jest również wyprostowanie oraz zgięcie na liniach, w zakrętach oraz w figurach. Zad pozostaje zaangażowany, patrząc na konia widzimy jego naturalną równowagę, swobodę łopatek i lekkość przodu. Koń nie ma oporu wobec stosowanych przez jeźdźca pomocy.

W przejściu do kłusa brakuje wyrazistości, jest przeciętne. Koń niedokładnie porusza się między poszczególnymi punktami, brakuje dokładności i czasem wyprostowania i zgięcia w pokonywaniu linii oraz narożników, wykonywane figury nie są precyzyjne, jest nad czym pracować na treningach. Został zachowany dwutakt oraz regularność chodu, jednak faza zawieszenia nie jest wyraźnie zaznaczona. Chwilowo doszło do utraty rytmu - w przejściach, w zakrętach lub podczas wykonywania figur. Koń porusza się w zadowalającym rozluźnieniu, grzbiet nie jest sztywny, a wykrok pozostaje elastyczny. Momentami dochodzi do widocznych napięć w ciele konia - szczególnie często w przejściach lub podczas zakrętów bądź wykonywania figur. Kontakt jest nieco zbyt silny, widać napięcie szyi. Głowa konia nie zawsze jest niesiona stabilnie, przez co ograniczone jest samoniesienie. Dochodzi do chwilowego skrzywienia głowy w zakrętach, szczególnie w momencie pokonywania zakrętów i figur. Brakuje obszerności wykroku, należy poprawić energię i aktywność w chodzie. Koń wykonał kilka kroków spieszenia. Brakuje konsekwentnego wyprostowania, a zgięcie nie jest wystarczające. Patrząc na konia ciężko stwierdzić, że ma on naturalną równowagę, brakuje zaangażowania zadu przez co sam kłus wydaje się płaski. Koń nie jest w pełni posłuszny - stawia chwilowy opór, szczególnie w momencie przejścia.

W przypadku, gdy ocenimy, że nasz kłus roboczy wygląda jak ten z ostatniego obrazka to niestety, ale długa droga przed nami. Brakuje solidnych podstaw. Powinniśmy zacząć pracę nad doskonaleniem taktu i rytmu, a cała praca powinna dążyć do rozluźnienia konia. Tylko w momencie, gdy wypracujemy te trzy elementy będziemy mogli myśleć o kolejnych fazach. Tutaj szczególnie pomocne będzie oko trenera, który będzie w stanie pomóc nam w zachowaniu odpowiedniego rytmu. Jeśli jeździmy sami możemy pobrać aplikacje na telefon, która będzie nam wybijać określony rytm - jeżdżąc posiłkujmy się takimi udogodnieniami. Dla niektórych świetnym rozwiązaniem jest jazda z włączoną muzyką o określonym rytmie. Dużo daje praca na drążkach i pokonywanie określonych odległości (od punktu A do B) w określonej liczbie kroków.