Zacznijmy od najnudniejszej części, chociaż nie wiem czy coś w tym wpisie zasługuje na miano "mega ciekawego". Jak można najprościej scharakteryzować kość? Bo przecież musimy wiedzieć czym ona jest by móc dowiedzieć się jakie układy tworzy w organizmie. Kość to nic innego jak część narządu podpory dla całego organizmu. Ma ona określone kształty, wymiary oraz zajmuje wyznaczone miejsce i nie może (a raczej nie powinna) tego miejsca zmieniać. Charakteryzuje się dużą twardością i wytrzymałością, dzięki temu, że została zbudowana z soli mineralnych. Ogryzając kości kurczaka możemy zauważyć, że kości dzielą się na długie, krótkie a także na płaskie. Kości tworzą układ kostny, który jest zbiorem biernych organów narządu ruchu. Suma tych elementów tworzy szkielet. Warto też wspomnieć, że układ kostny tworzy zespół dźwigni, do których przyczepiają się mięśnie.
Kość dzieli się na trzon oraz dwie nasady - bliższą i dalszą. Dodatkowo kości różnią się od siebie, ponieważ posiadają wyniosłości, wgłębienia, otwory, przewody i kanały. Pisałam wyżej o szkielecie. Czym on jest każdy chyba wie. Warto jednak coś o nim napisać, by wpis był pełny. A więc, szkielet określa nam kształt i wielkość organizmu. Spełnia rolę dźwigni poruszanych przez mięśnie oraz pełni funkcję ochronną dla miękkich i wrażliwych narządów. Rozróżniamy szkielet tułowia z szyją i ogonem, szkielet głowy oraz odnóży. Może ktoś słyszał także o szkielecie osiowym i trzewnym. Ten pierwszy to kręgosłup, a ten drugi to żebra i mostek. Są one częścią szkieletu tułowia i szyi.
Kręgosłup składa się z pięciu odcinków i liczy razem do 56 kręgów:
- odcinek szyjny (7)
- odcinek piersiowy (18)
- odcinek lędźwiowy (6)
- odcinek krzyżowy (5)
- odcinek ogonowy (do 20)
Ogólnie mówiąc, kręg składa się z trzonu, który tworzy główka trzonu oraz dołek trzonu - podczas łączenia się kręgów główka jednego kręgu styka się z dołkiem kręgu drugiego. Kręg posiada dwa łuki, które zrastają się w wyrostek kolczysty. Trzon kręgu w połączeniu z łukami tworzy otwór kręgowy, przez który przebiega rdzeń kręgowy. Warto także wspomnieć o innych wyrostkach, które możemy znaleźć w kręgu - jest to para wyrostków poprzecznych oraz wyrostki stawowe. Gdyby wszystkie kręgi wyglądały identycznie to wystarczyłoby zapoznać się tylko z budową jednego kręgu i przejść do następnego etapu. Niestety życie nie jest łatwe, więc musimy zapoznać się z budową poszczególnych grup kręgów.
Pierwszy kręg nosi nazwę Atlas. Jest kręgiem szczytowym. To dzięki niemu potrafimy bez słów zaprzeczać i potwierdzać.
Drugi kręg to Axis. Jest również nazywany kręgiem obrotowym - odpowiada za możliwość obrotu głową.
Pozostałe kręgi szyjne (5 sztuk) mają podobną budowę.
Kręgi piersiowe wyróżniają się mocno wyeksponowanym wyrostkiem kolczystym, z czego kręg piąty posiada największy wyrostek - i to jest właśnie kłęb konia 😉 Dodatkowo trzeba tutaj wspomnieć o żebrach i mostku. Jest 18 par żeber, z czego osiem par jest właściwych - połączonych z mostkiem. Składają się z części kostnej i chrzęstnej.
Kręgi lędźwiowe posiadają natomiast wyeksponowany wyrostek poprzeczny. Swoim kształtem mogą przypominać nam samoloty.
Odcinek krzyżowy tworzy tak zwana kość krzyżowa. Jest to twór powstały ze zlepienia pięciu kręgów. Zlepione trzony stworzyły trzon kości krzyżowej, wyrostki poprzeczne przeobraziły się w masę boczną, która przy podstawie nosi nazwę skrzydeł kości krzyżowej.
Kręgi ogonowe to twory, w których zanikły cechy typowe dla kręgów. Dodatkowo zwierzę może mieć ich więcej lub mniej. Przyjmuje się, że może ich być maksymalnie 20, chociaż niektóre źródła podają nawet liczbę 21.
Przejdźmy teraz do kości odnóża. Napisanie, że koń ma cztery nogi jest chyba zbędne. To, że ma dwie nogi przednie i dwie tylne również. Jeśli widzieliśmy konia na własne oczy to wiemy, że jego kończyny przednie różnią się od tylnych. Jednak działają w nich podobne mechanizmy dlatego można omawiać je wspólnie. Tak więc kości nóg składają się z obręczy i części wolnej.
Obręcz barkowa i obręcz miednicowa łączą kończyny z kośćmi tułowia i szyi. Część wolna składa się z trzech części - z kości ramieniowej z przodu i kości udowej z tyłu, z przedramienia bądź podudzia oraz ze stopy przedniej i tylnej.
W skład obręczy barkowej wchodzi łopatka, kość krucza oraz obojczyk. Ewolucja doprowadziła jednak do zaniku kości kruczej oraz obojczyka - dla koni są one po prostu zbędne więc zajmowałyby niepotrzebne miejsce. Kość krucza występuje w formie wyrostka osadzonego na łopatce, natomiast obojczyk przekształcił się w pasmo łącznotkankowe.
Łopatkę zaliczamy do kości płaskich. Ma trójkątny kształt. Składa się z krawędzi pachowej (od strony doogonowej), krawędzi szyjnej (od strony dogłowowej) oraz podstawy, w której skład wchodzi chrząstka łopatkowa oraz kąt szyjny i pachowy.
Kości przedramienia to przede wszystkim kość promieniowa i wtapiająca się w nią kość łokciowa.
Jest siedem kości garstka. Liczymy je od strony przyśrodkowej do strony bocznej oraz podajemy czy jest to kość rzędu bliższego (bliższego centralnej części ciała konia) czy rzędu dalszego (bliższego kopytu). Powinniśmy wiedzieć, że koń jest zwierzęciem nieparzystokopytnym - ma tylko jeden palec. W związku z tym posiada tylko jedną w pełni wykształconą kość śródręcza i jest nią kość trzecia. Spójrz na swoją dłoń i policz który palec jest trzecim. To właśnie na nim opiera swój ciężar koń 😊 W postaci kości rysikowych zachował się palec drugi i czwarty. Palec właściwy (jeśli mogę tak go nazwać) składa się z pęciny, koronki i kopyta. Nawiasem mówiąc, nasze palce również składają się z trzech kości - widzicie jak bardzo jesteśmy podobni do koni 😉
 |
| Ewolucja palców |
Przejdźmy teraz do kości kończyny tylnej. Obręcz miednicza składa się z dwóch kości połączonych spojeniem łonowym. Wyróżniamy w nich część biodrową, kość łonową oraz kość kulszową. Miednica połączona jest z kością krzyżową.
Jeśli chodzi o kości podudzia to sytuacja wygląda podobnie jak w przypadku kości przedramienia. Kość strzałkowa wtapia się w kość piszczelową.
Nadeszła pora na moją ulubioną część - czaszkę. Oczywiście był to sarkazm. Czaszka to taki twór... Który podczas nauki może przysporzyć wiele problemów. Takiej liczby wyrostków, dołków i tym podobnych nie ma chyba nigdzie. Czaszka jest nimi usłana. Dodatkowo te wszystkie nazwy... Brrrrr.
Czaszkę możemy podzielić na mózgowioczaszkę, która chroni mózg:
- kość potyliczna,
- kość klinowa,
- kość sitowa,
- kość czołowa,
- kość skroniowa,
- kość ciemieniowa,
- kość międzyciemieniowa,
oraz na trzewioczaszkę:
- kości szczękowe,
- kości sieczne,
- kości jarzmowe,
- kości nosowe,
- kości łzowe,
- kości podniebienne,
- kości skrzydłowe,
- lemiesz nosowy,
- małżowiny nosowe,
- żuchwę,
- kość gnykową
Uuuuufffff
To byłoby na tyle jeśli chodzi o kości naszych czworonożnych przyjaciół. Nie wiem czy ktoś wytrwał do końca, jeśli tak to gratuluję. Mam nadzieję, że to co opisałam przyda się komuś w przyszłości. Tak jak napisałam we wstępie - mnie by się przydało, ale niestety Internet do tej pory milczał. Oczywiście polskojęzyczny internet - tak ambitna by uczyć się kości w języku obcym jeszcze nie jestem 😉
Rysunki wykonałam na podstawie książki "zarys anatomii zwierząt domowych" wydanie V
Rysunki wykonałam na podstawie książki "zarys anatomii zwierząt domowych" wydanie V
0 komentarzy